Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την πρόθεση να εφαρμόσει πιλοτικά την ευρύτερη χρήση της χρηματοδότησης υπό τη μορφή lump sum για ερευνητικά έργα του προγράμματος HORIZON 2020. Η χρηματοδότηση των έργων υπό τη μορφή lump sum συνίσταται στον προσδιορισμό ενός συγκεκριμένου κατ' αποκοπήν ποσού (είτε για το σύνολο του έργου είτε για επιμέρους πακέτα εργασίας) το οποίο δικαιούνται να λάβουν ως επιχορήγηση οι δικαιούχοι με μόνο κριτήριο την επιτυχή υλοποίηση των δράσεων του έργου. Αυτή τη στιγμή χρηματοδότηση υπό τη μορφή lump sum εφαρμόζεται σχεδόν αποκλειστικά στο έργα του SME instrument phase 1. Ως γνωστόν, η χρηματοδότηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των έργων του Η2020 (και όλων των προηγουμένων προγραμμάτων - πλαίσιο) πραγματοποιείται με τη μορφή αποζημίωσης στη βάση επιλέξιμων πραγματικών δαπανών.
Η εν λόγω προσπάθεια για ευρύτερη πιλοτική εφαρμογή της χρηματοδότησης υπό τη μορφή lump sum θα γίνει αρχικά σε περιορισμένο αριθμό προσκλήσεων του προγράμματος H2020 του φθινοπώρου 2017 και, αναλόγως της ανταπόκρισης/ επιτυχίας της πιλοτικής εφαρμογής, υπάρχει η σκέψη από την ΕΕ της ευρύτερης χρήσης του lump sum funding ακόμα και αποκλειστικά στο επόμενο FP9 (μετά το 2020) αντικαθιστώντας τη χρηματοδότηση στη βάση επιλέξιμων πραγματικών δαπανών. Η ΕΕ και ο αρμόδιος Επίτροπος Έρευνας, Επιστήμης & Καινοτομίας κ. Carlos Moedas έχει εκφράσει τη σχετική πρόθεση σε μια σειρά από περιστάσεις όπως στη συνάντηση "H2020 – performance and further simplification: Meeting of Commissioner Moedas with European stakeholders & organizations" που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες 28 Φεβρουαρίου 2017.
Η ευρύτερη χρήση lump sum funding θα επιφέρει σημαντική απλοποίηση στη διαχείριση των έργων και αυτό είναι το κύριο κίνητρο της ΕΕ για την εφαρμογή του. Αναμένεται να απλοποιηθούν σημαντικά οι διαδικασίες οικονομικών απολογισμών, τήρησης οικονομικών αρχείων και πραγματοποίησης οικονομικών ελέγχων, τόσο για τους δικαιούχους όσο και για την ΕΕ.
Από την άλλη, επιφυλάξεις έχουν εκφραστεί από σημαντική μερίδα φορέων από όλη την Ευρώπη σχετικά με πιθανές επιπλοκές που μπορεί να δημιουργήσει η επικείμενη αλλαγή, ή σημεία που χρήζουν περισσότερων διευκρινίσεων, όπως για παράδειγμα:
- πώς θα κατανέμεται η χρηματοδότηση μεταξύ των εταίρων κοινοπραξίας (όταν η χρηματοδότηση είναι lump sum προϋπολογίζεται συνολικά στο έργο και αποδίδεται μόνο στο συντονιστή. Η κοινοπραξία έχει την ευθύνη για τον διαμοιρασμό στους επιμέρους εταίρους)
- νομικές επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από τον διαμοιρασμό της χρηματοδότησης, τα κριτήρια και τους όρους απόδοσης αυτής στους εταίρους (ιδίως σε έργα μεγάλης κλίμακας με πολλούς εταίρους).
- αυξημένη βαρύτητα του προτεινόμενου προϋπολογισμού στη διαδικασία αξιολόγησης της πρότασης και ανάγκη ύπαρξης εξειδικευμένων αξιολογητών.
- αυξημένη βαρύτητα του συμφωνητικού κοινοπραξίας (Consortium Agreement) άρα και αυξημένες ανάγκες νομικής υποστήριξης για τη ρύθμιση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εταίρων.
- απώλεια ελέγχου ως προς την πραγματική χρήση της χορηγούμενης χρηματοδότησης.
- πιθανότητα το προτεινόμενο ποσό lump sum να μην αντιστοιχεί στις πραγματικές δαπάνες των εταίρων με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις την δημιουργία κέρδους ή σε άλλες τη δημιουργία ζημιών για τους φορείς απο τη συμμετοχή τους στα έργα (ιδίως για φορείς που αναγκάζονται να εμφανίζουν ισοσκελισμένες δαπάνες).
- θα απαιτηθούν πιο αυστηροί όροι για την έγκριση της τεχνικής/ επιστημονικής υλοποίησης των έργων, καθώς αυτό θα είναι το αποκλειστικό κριτήριο για την αποδέσμευση των πληρωμών.
- πρσδιορισμός της οικονομικής και νομικής ευθύνης των μελών της κοινοπραξίας
- πώς θα πραγματοποιούνται μεταφορές προϋπολογισμού (budget transfers)
Η ΕΕ έχει προσκαλέσει τα Εθνικά Σημεία Επαφής για νομικά και οικονομικά θέματα σε συνάντηση στις 20 Ιουνίου 2017 για να ενημερώσει περαιτέρω, να παράσχει πληροφορίες για την εφαρμογή της χρηματοδότησης υπό τη μορφή lump sum και να ζητήσει τη γνώμη των ΕΣΕ για νομικά και οικονομικά θέματα βάσει της εμπειρίας τους και της επικοινωνίας τους με τους τελικούς δικαιούχους. Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, ορισμένο από τη ΓΓΕΤ ως Εθνικό Σημείο Επαφής για νομικά & οικονομικά θέματα του Η2020, θα παρίσταται στη συνάντηση (κ. Βαγγέλης Αργουδέλης) με σκοπό να μεταφέρει τις απόψεις της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας για το θέμα.
Για το λόγο αυτό, ενόψει της συνάντησης της 20ης Ιουνίου, ζητάμε να μας αποστείλετε απαντώντας στο παρόν μήνυμα (μέχρι την Παρασκευή 16 Ιουνίου) οποιαδήποτε άποψη ή προβληματισμό έχετε σχετικά με το ενδεχόμενο της ευρύτερης ή ακόμα και αποκλειστικής χρήσης του μοντέλου χρηματοδότοσης υπό τη μορφή lump sum στα έρευνητικά έργα του Η2020 ή/και του ερχόμενου FP9. Οι απόψεις σας μπορούν να εκφραστούν στη μορφή ελεύθερου κειμένου εστιασμένου στο ποια μπορεί να είναι τα πιθανά οφέλη ή προβλήματα που πιστεύετε ότι μπορεί να προκύψουν από την αλλαγή αυτή.
Με εκτίμηση
Βαγγέλης Αργουδέλης
Εθνικό Σημείο Επαφής για Νομικά & Οικονομικά θέματα του Η2020
Δίκτυο ΠΡΑΞΗ
Κολοκοτρώνη 8, 10561, Αθήνα
T: 210 36 07 690 | F: 210 36 36 109
e-mail: vangelis@help-forward.gr | www.help-forward.gr
